BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw) is de opvolger van de EPC berekening. De introductie ervan heeft wat moeite gekost, maar nu is het dan toch zover: de BENG eisen gaan in per 1 januari 2021.

BENG

In 2015 zijn voorlopige eisen opgesteld. Eind 2018 zijn nieuwe eisen in concept voorgesteld. Eind 2019 zijn dan toch de definitieve eisen gepubliceerd in het staatsblad. De reden voor de diverse aanpassingen tussen de concepten en definitieve versie, als ook de uitstel van de introductie van de eisen, komt doordat de markt is geconsulteerd over kostenoptimaliteit en kosteneffectiviteit. Daarnaast ligt achter de BENG eisen een nieuwe norm, de NTA 8800, waarvoor ook nieuwe software gemaakt moest worden om te kunnen berekenen of een gebouw eraan voldoet. Het maken van de software had ook vertraging opgelopen. Inmiddels (sinds de zomer van 2020) zijn we zover dat de eisen vastgesteld zijn en er software beschikbaar is.

De BENG eisen gaan in per 1 januari 2021. Er zijn eigenlijk 3 BENG eisen:

1. BENG 1: de maximale energiebehoefte in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (kWh/m2.jr)
2. BENG 2: het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (kWh/m2.jr)
3. BENG 3: het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten (%)

De BENG eisen zijn verschillend per gebruiksfunctie, met dezelfde indeling in functies als in het Bouwbesluit. Voor de functie “gezondheidszorg met bedgebied” geldt bijvoorbeeld:

1. BENG 1: maximaal 350 kWh/m2.jr
2. BENG 2: maximaal 130 kWh/m2.jr
3. BENG 3: minimaal 30%

Wat betekent dit nu concreet voor de scope en kosten van een nieuwbouw ziekenhuis? Eerlijk gezegd is dat nog niet duidelijk. Bij de introductie van de concept eisen in 2015 is een studie gedaan naar de haalbaarheid. Naar aanleiding daarvan zijn de eisen enigszins aangepast in 2018. De eisen uit 2018 zijn wederom getoetst, waarvan toen de conclusie was: BENG 1 is goed te halen, BENG 2 is lastig maar mogelijk, BENG 3 is vooralsnog niet haalbaar.

BENG 3 is, althans in ieder geval volgens de studie op de eisen uit 2018, niet haalbaar omdat, simpel gezegd, er te weinig dakoppervlak is voor zonnepanelen voor het enorm hoge energieverbruik.

Een rekenstudie met de in 2019 vastgestelde eisen en gebruikmakend van gevalideerde NTA 8800 software loopt nog. Het is met spanning afwachten wat daarvan exact de resultaten zijn!

We kunnen wel stellen dat je alles uit de kast moet trekken om te voldoen. Dus: zonnepanelen, WKO, elektrische warmtepomp, vraaggestuurde gebalanceerde ventilatie met WTW, hoge isolatiewaardes, lage verlichtingsvermogens.

Overigens is het wel bijzonder dat er nog steeds geen rekenstudies zijn die aantonen hoe (en of) men kan voldoen aan de BENG eisen voor ziekenhuizen, terwijl over krap 3 maanden die nieuwe eisen ingaan en er nu al bouwplannen gemaakt worden die aan die eisen zullen moeten gaan voldoen. Je zou jezelf misschien gerust kunnen stellen met de gedachte dat het de overheid niet aan gelegen is om ziekenhuis ontwikkelen onmogelijk te maken, maar ze alleen een duwtje (harde duw) in de verduurzamingsrichting wil geven. Dus het zal wel goed komen?

Klimaatakkoord

In het Klimaatakkoord uit 2019 staat beschreven dat sectoren in het maatschappelijk vastgoed een sectorale routekaart opstellen, waarin de strategie om te verduurzamen omschreven staat (specifiek: de reductie van CO2-emissie). Die sectorale routekaarten moeten vervolgens per instelling vertaald worden in een routekaart op portefeuille van de instelling.

In 2020 worden de routekaarten vastgesteld en in 2021 worden de portefeuilleroutekaarten opgesteld. Vervolgens ontstaat een wisselwerking tussen sectorale en portefeuilleroutekaart, met uiteindelijk doel om als sector in 2030 49% CO2-emissiereductie te behalen en in 2050 95% CO2-emissiereductie ten opzichte van de emissie in 1990.

Ziekenhuizen vallen onder de sector “Zorg – cure”. Voor deze sector wordt alleen gekeken naar directe CO2-emissie. De emissie ten gevolge van de productie van elektriciteit elders wordt buiten beschouwing gelaten. Grofweg komt de doelstelling van emissiereductie voor zorginstelling neer op een doelstelling voor de besparing van het gasverbruik.

Overigens is de inspanning die elke instelling moeten leveren als bijdrage aan de sectordoelstelling niet vooraf vastgelegd. Elke instelling zal logischerwijs eerst focussen op de makkelijkst te maken klappen met het grootste effect. Oftewel, met upgraden of vervangen van de oudste en meest inefficiënte gebouwen uit de gebouwvoorraad zijn de grootste stappen te maken. Dit geldt per instelling, maar uiteraard ook voor de totale gebouwvoorraad van de sector. In het algemeen zal gelden dat bij een zorginstelling met een oude gebouwvoorraad grotere stappen te maken zijn dan bij een zorginstelling met enkel recent opgeleverde gebouwen.

Er is logischerwijs een wederzijdse relatie tussen de portefeuilleroutekaart en de huisvestingsplanning van een instelling en het MJOP van haar gebouwen.

In de bijlage een presentatie van de RVO met onder andere een mooie tijdlijn van bovenstaand. Op deze pagina vindt je de (thans concept) sectorale routekaart Cure.

EPBD-III

De Energy Performance of Buildings Directive III (EPBD-III) is ingegaan op 10 maart 2020. De directive kent drie pijlers:

1. Systeemeisen technische bouwsystemen
2. Technische keuringen verwarmings- en aircosystemen
3. Laadinfrastructuur

Ad 1. Deze regelgeving stelt eisen voor het systeemrendement van technische bouwsystemen (verwarming, koeling, ventilatie, tapwater, verlichting). Die eisen gelden voor de aanleg van een nieuw technisch systeem, maar ook als bij een bestaand systeem de opwekker of de ventilatie-eenheid vervangen wordt. De eisen zijn overigens prima haalbaar met toepassing van beschikbare technieken. Dus bij vervanging van verlichting door LED gaat dat zonder meer goed, idem voor vervanging van een LBK zonder WTW door een LBK met WTW. Niet echt zorgen, maar wel een puntje dat aangetoond moet worden en gedocumenteerd. Meer info.

Ad 2. Dit gaat in op het keuren van systemen. Dat is voor projecten niet zozeer relevant, maar wel voor onderhoud. Meer info.

Ad 3. Hiervoor geldt dat bij nieuwbouw utiliteit én bij ingrijpende renovatie bestaande utiliteitbouw, er minimaal 1 laadpunt voorzien moet worden indien er 10 of meer parkeervakken zijn. Op het totaal budget van een nieuwbouwproject is dit wel te overzien. Vanaf 2025 geldt voor bestaande bouw dat er ook minimaal 1 laadpunt voorzien moet worden als er meer dan 20 parkeervakken zijn. Er zijn een aantal nuances en uitzonderingen. Meer info.