Innovaties stimuleren voor duurzame snelweg A58

 

De A58 moet een snelweg worden, die is voorbereid op de toekomst. Maar naast de noodzakelijke verbreding van het tracé creëert het project InnovA58 zelf ook een deel van die duurzame toekomst waarin circulair en energieneutraal werken centraal staan. „Innovatie is nadrukkelijk één van de doelstellingen. Door daar vanaf het begin al op sturen kun je de gewenste vernieuwingen stimuleren”, vertelt Matthé van der Bruggen, Manager Innovatie & Techniek van Rijkswaterstaat. Samen met diverse partners, zoals adviesbureau AT Osborne, werkt hij mee aan InnovA58.

Normaal gesproken is de capaciteitsuitbreiding primair het doel, maar voor de uitbreiding van de A58 (tussen Eindhoven en Tilburg) zijn de doelstellingen breder en de ambities hoog. Niet voor niks heet het project InnovA58. Energieneutraal en circulair werken staan daarbij centraal. Daarnaast is het traject ook een proeftuin voor toekomstige projecten van Rijkswaterstaat.

Door innovatie als specifieke opgave aan de voorkant van een project mee te geven wordt dit bevorderd.

Samen

„Rijkswaterstaat innoveert al langer, maar innovaties worden in de realisatiefase vaak als risico voor tijd en geld ervaren. Door dit als specifieke opgave aan de voorkant van een project mee te geven wordt dit nu bevorderd”, legt Matthé van der Bruggen uit. Het gaat om zaken als nieuwe asfaltmengsels, maar ook het inrichten van een verzorgingsplaats van de toekomst. „Zo leggen wij een innovatiestrook op verzorgingsplaats Kloosters aan voor het testen en verder brengen van innovaties, die passen binnen de doelstellingen.

Hetzelfde doen we voor nieuwe diensten en concepten op de Verzorgingsplaats 2.0. Beiden via het principe van een Living Lab. Dat doen we niet alleen, want de wereld verbeteren kun je niet alleen. We werken samen met provincie, gemeenten, kennisinstituten en bedrijven. We proberen verder de verbinding te zoeken met diverse partijen, zoals Shell die de verzorgingsplaats exploiteert en ook meedenkt over een station voor elektrisch aangedreven voertuigen. Door die al eerder te realiseren neem je weer een drempel weg voor de invoer van elektrisch bouwmaterieel.”

Uitdagen

Om de doelstellingen en ambities voor elkaar te krijgen heeft Rijkswaterstaat onder andere de samenwerking gezocht met consultants van AT Osborne. Er werkten zes consultants mee aan InnovA58. Zij hielden zich in de inkoopfase voornamelijk bezig met de inkoopstrategie en plannen, marktconsultaties en de daadwerkelijke aanbesteding. „Het verschil kun je maken in de inkoopfase. Als je daar al weet wat de markt kan bieden en wat er juridisch mogelijk is, dan kun je gericht uitvragen en de markt uitdagen”, weet Rudolf Rijkens, senior consultant bij AT Osborne. „Dan moet je wel eerst weten wat je wilt. Een inkooptraject dwingt tot precieze formuleringen. In de praktijk leidt dat tot druk op de interne besluitvorming en dus op versnelling daarvan.”

Innovatie

Aangezien er tussen de planfase en daadwerkelijke uitvoering bij dergelijke wegverbredingen al snel een aantal jaar zit, wordt nu expliciet een deel van de uitvoering van de innovatieopgave naar voren gehaald nog voordat er een definitief Tracébesluit ligt. Doel is een aantal van de innovaties concreet toe te passen binnen de realisatie van het hoofdcontract.

Direct na de zomer van 2020 startte de aanbesteding van de Innovatiestrook. Op de Innovatiestrook worden bestaande in- en uitvoegstroken vervangen door langere in- en uitvoegstroken die dubbel uitgevoerd worden. „Dat geeft Rijkswaterstaat en marktpartijen de kans om op tijd diverse asfaltmengsels goed te testen zodat deze al gebruikt kunnen worden bij de uiteindelijke aanleg van de extra rijstroken”, verduidelijkt Rijkens. Ook de plannen voor het Living Lab lopen al. Het Living Lab haalt de innovaties op en coördineert het testen. Zoals op het gebied van emissieloos werken waarbij oplossingen gezocht worden in elektrisch aangedreven wegenbouwmachines en het gebruik van bouwmaterialen die in de nabije omgeving voorhanden zijn.

Vliegwiel

Met zulke doelstellingen is het meekrijgen van de marktpartijen noodzakelijk. Rijkens ziet een markt die zeker wil, maar die ook zekerheid nodig heeft. „Voor een bouwbedrijf is het ondoenlijk, zowel financieel als inhoudelijk, om alleen voor een enkel project te investeren in elektrisch aangedreven materieel of zelf duurzame asfaltlagen en andere innovaties te testen. Rijkswaterstaat faciliteert nu met de Innovatiestrook en het Living Lab de mogelijkheid om dat wel te doen. Dit werkt weer als een vliegwiel voor andere wegenbouwprojecten. Op deze manier stimuleren we duurzaam werken in de hele sector.”

Keuzes

Voor de consultants van AT Osborne is het vooral zaak om in deze fase van InnovA58 te onderzoeken en te sturen. Rijkens: „Met dergelijke projecten zit je voor een deel vast aan regelgeving. Het is onderzoeken wat kan, zoals het naar voren halen van zo’n Innovatiestrook. Daarnaast moet je voorkomen dat je verzandt in alle mogelijkheden en ambities. Uiteindelijk moet je precieze keuzes maken, bijvoorbeeld: wat stop ik in de gunningcriteria en wat in het contract? Daarin adviseren wij.”

Voortvarend

„Door onder andere de stikstofwetgeving hebben we vertraging opgelopen en bij AT Osborne snappen ze dat we niet nog meer tijd willen verspillen en zijn we dus nu voortvarend van start met de Innovatiestrook”, vertelt Van der Bruggen.

Beweging

Rijkswaterstaat hoopt met InnovA58 al op korte termijn innovaties op te halen die voor de hele sector inspirerend zijn. „Wij zijn nu een van de koplopers, maar het is de bedoeling dat heel Rijkswaterstaat in beweging komt. Zo maken wij het aantrekkelijk voor de hele markt om een stap te zetten richting een betere en duurzame toekomst”, besluit Van der Bruggen.

InnovA58 in het kort

De Rijksweg A58 is toe aan een update. Al in de jaren vijftig van de vorige eeuw werd begonnen met de aanleg van de weg die loopt van Eindhoven tot Vlissingen. Eind jaren tachtig werd het laatste deel gerealiseerd. In de afgelopen jaren is de verkeersstroom enorm toegenomen en kampt de A58 met veel files en sluipverkeer in de naastgelegen dorpen.

Het verbreden van de weg tussen Eindhoven en Tilburg en tussen Sint-Annabosch en Galder, van twee naar drie rijstroken, en het vernieuwen van belangrijke knooppunten zoals Batadorp en Ekkersweijer, moeten zorgen voor verbetering. Het hele project wordt duurzaam en circulair uitgevoerd. Op www.innova58.nl staan de volledige plannen en doelstellingen voor het ambitieuze traject.

De huidige senior projectleider Living Lab van innovA58 is Wies Vonck. Hij doet dat vanuit zijn eigen ‘& adWiesburo-Vonck’. Wies is ook associate bij AT Osborne.