Tijd voor verduurzamen in de zorg

Geplaatst op 10 december 2019

In 2018 gaven we in Nederland voor het eerst meer dan 100 miljard euro uit aan zorg en welzijn, een stijging van ruim 3% ten opzichte van 2017 (CBS). Het RIVM verwacht dat deze kosten verder zullen oplopen tot 174 miljard in 2040. De groei van de branche zal onherroepelijk leiden tot meer CO2 uitstoot, hetgeen lijnrecht tegenover de ambities staat die opgenomen zijn in de Greendeal. Dit vraagt om ingrijpende maatregelen. Een grote uitdaging – en een grote kans – voor betrokken organisaties. Maar voor welke opgave staan we nu precies? Het wordt tijd dat organisaties dit in beeld brengen. Tijd voor verandering om te verduurzamen in de zorg, vinden Elske Visser en afstudeerder Laurens Lancee.

Zorginstellingen moeten verduurzamen

Het kabinet heeft in het regeerakkoord de doelstelling opgenomen om in 2050 een CO2-neutrale zorgsector te hebben. Om de doelen te behalen moet de CO2-voetprint van de zorg met 6 tot 8% per jaar gereduceerd worden. Deze jaarlijkse CO2-emissiereductie staat gelijk aan de CO2-uitstoot van bijna 40.000 huishoudens. De nadruk ligt aanvankelijk op het vastgoed van zorgorganisaties, blijkt uit overeenkomsten van de brancheorganisaties en het Ministerie van VWS.

Deze doelstellingen betekenen een grote en ingrijpende verduurzamingsopgave voor organisaties, waar vooralsnog in beperkte mate wetgeving voor wordt ingezet. Dit betekent dat de uitvoering van de Greendeal grotendeels van het eigen initiatief van individuele instellingen afhankelijk is.

Nog niet iedereen verduurzaamt

Nog lang niet alle organisaties in de zorg verduurzamen. Uit analyse van AT Osborne blijkt dat slechts 54% van alle zorgorganisaties vorig jaar een actief duurzaamheidsbeleid voerde. Met name organisaties die actief zijn in de langdurige zorg geven vaak aan nog geen actief duurzaamheidsbeleid te hebben. Zij ervaren verschillende belemmeringen om aan de slag te gaan met de verduurzamingsopgave. Het ontbreekt instellingen vaak aan de juiste kennis en inzicht in de stappen die zij kunnen en moeten nemen om te verduurzamen. Daarnaast is er onzekerheid over de toekomstige zorgvraag en de rol die hun vastgoed daarin speelt.

De organisaties die wel aangeven met duurzaamheid bezig te zijn, doen dit met verschillende maatregelen. Veelvoorkomende maatregelen zijn het plaatsen van zonnepanelen, het inkopen van duurzame energie en het plaatsen van LED verlichting. Daarnaast zijn er ook veel instellingen met meer praktische maatregelen bezig, zoals het stimuleren van werknemers om te fietsen, en het inkopen van duurzame producten.

Tijd voor verandering

In 2018 hadden de zorgaanbieders zonder duurzaamheidsbeleid samen voor ruim 3 miljard euro materiële vaste activa op de balans staan. Zij investeerden circa 132 miljoen euro in hun vastgoed en terreinen, schijnbaar zonder een duurzame visie op de toekomst. AT Osborne vindt het belangrijk om deze visie wel te hebben.

De gebouwde omgeving is een belangrijk onderdeel van deze opgave, maar met alleen het verduurzamen van vastgoed komen we er niet. Het is daarom belangrijk om de gehele verduurzamingsopgave in kaart te brengen. Hiermee wordt inzichtelijk welke CO2 reductie we behalen door het aanpassen of vernieuwen van gebouwen. Voor de restopgave moeten we andere maatregelen treffen, zoals het reduceren van reisbewegingen of het zelf opwekken van energie. Een integrale energiestrategie helpt bij maken van die keuzes.

Hoe kan ik aan de slag?

Een energiestrategie geeft uw organisatie inzicht in uw verduurzamingsopgave en hoe u hiermee aan de slag kunt. Waar kunt u het verschil maken en hoe? In een energiestrategie maakt u inzichtelijk welk deel van die opgave kan worden opgelost met gebouwen, vervoer, gedrag en welk deel uiteindelijk opgelost moet worden met hernieuwbare energie.

Is een energiestrategie nu nog een stap te ver? Het gaat er niet om wat u doet, maar dat u iets doet! Tijd om te verduurzamen in de zorg!