Eerste hulp bij ongewenste omgangsvormen

Sinds 1 jan­u­ari 2019 is bin­nen AT Osborne een vertrouwensper­soon actief. Aan con­sul­tant Car­olien Koek de eer deze neven­func­tie als eerste in te vullen. Het doel: ongewen­ste omgangsvor­men (en daaruit voortvloeiende onveilige sit­u­aties) voorkomen en uit de wereld helpen.

In Ned­er­land heeft gemid­deld 25% van het ziek­tev­erzuim te mak­en met psy­choso­ciale arbei­ds­be­last­ing. Dat wil zeggen: psy­chis­che klacht­en, over­span­nen­heid of burn-out als gevolg van een hoge werk­druk of ongewen­ste omgangsvor­men. Vol­gens de Arbowet is elke werkgev­er ver­plicht om dit zoveel mogelijk te beperken. Het is echter niet ver­plicht om dit te doen met de instelling van een vertrouwensper­soon. Waarom heeft AT Osborne hier toch voor gekozen? “Het alter­natief”, antwo­ordt Car­olien, “was een gedragscode. Maar daar gaat iets bek­lem­mends van uit. Dat past niet bij AT Osborne. Wij zijn meer van de per­soon­lijke aan­pak. Een vertrouwensper­soon sluit daar beter op aan.”

4 x ‘ongewenst’
Waar mensen samen­werken bestaat de kans op ongewen­ste omgangsvor­men. Onder dit begrip vallen sek­suele intimidatie/ongewenste intimiteit­en, pesten, agressie/geweld en direct/indirect onder­scheid in de zin van dis­crim­i­natie. Risi­co ver­hogende fac­toren zijn onder meer scheve ver­houdin­gen (bijvoor­beeld tussen man en vrouw), werken buiten kan­tooruren en sit­u­aties waar­bij werk en privé door elka­ar lopen. Ook bij AT Osborne komen ongewen­ste omgangsvor­men voor. “Collega’s die hier last van hebben, kun­nen in begin­sel ook naar hun man­ag­er stap­pen om het aan te kaarten”, vertelt Car­olien. “Maar als ze dat lastig vin­den, of als die man­ag­er er zelf bij betrokken is, of als ze willen dat de vertrouwensper­soon het weet, kun­nen ze bij mij terecht. Vertrouwelijk en anoniem.”

(Geen) kwade opzet
Een vas­tom­li­jnde pro­ce­dure is er niet, elke sit­u­atie is immers anders. Iedereen die dat wil, kan Car­olien bellen, mailen of aanspreken. Ze heeft in het eerste halve jaar nog geen echte meldin­gen bin­nen gekre­gen, maar wel ver­zoeken van medew­erk­ers om een gesprek. “In veel gevallen van ongewen­ste omgangsvor­men is naar mijn idee geen sprake van kwade opzet. Een eerste stap zal daarom vaak zijn om het bespreek­baar te mak­en. Met degene die last heeft van het betr­e­f­fende gedrag kijk ik naar een passende manier. Dat kan een gesprek zijn met de per­soon die het ongewen­ste gedrag ver­toont. Op ver­zoek kan ik bij zo’n gesprek aan­wezig zijn. Ik vervul geen bemid­de­lende rol, maar ben er voor de medew­erk­er die zich bij mij meld. Mocht deze aan­pak niet tot het gewen­ste resul­taat lei­den, dan gaan we op zoek naar een andere passende oploss­ing.” De sit­u­atie kan dan ook wor­den aangemeld bij de Klach­t­en­com­missie van AT Osborne. Daar wordt de zaak verder opgepakt.

Vlieg­wiel
Car­olien denkt dat AT Osborne baat heeft bij een vertrouwensper­soon. “Je maakt daarmee als organ­isatie duidelijk dat je belang hecht aan, en werk maakt van, een veilige omgev­ing voor alle medew­erk­ers. In feite vorm ik een vlieg­wiel om sit­u­aties bespreek­baar te mak­en. Er gaat denk ik ook een pre­ven­tieve werk­ing van uit. Het feit dat ik er ben, lei­dt ertoe dat mensen nadenken over hun gedrag.” In dat opzicht is het dus belan­grijk dat iedereen weet dat de vertrouwensper­soon er is. Car­olien is daarom blij met de hoge opkomst op haar lunch­lez­ing. “Daar waren ruim vijftig collega’s bij aan­wezig. Ik merk­te dat er echt inter­esse is in dit onder­w­erp.” De instelling van de vertrouwensper­soon vormt ook een logis­che ver­vol­gstap op het diver­siteits- en inclusiebeleid van AT Osborne. Het geeft con­creet invulling aan het uit­gangspunt dat iedereen mag vertrouwen op een veilige werkomgeving.

Gecer­ti­ficeerd
Het is geen toe­val dat de vertrouwensper­soon een vrouw is, weet Car­olien. “De verwacht­ing vanu­it de direc­tie was dat meer vrouwen dan man­nen behoefte hebben aan een vertrouwensper­soon. Als die per­soon dan zelf ook een vrouw is, maakt dat het wat laag­drem­peliger voor hen.” Toen Car­olien ervoor gevraagd werd, hoefde ze niet lang na te denken. “Het is een rol die mij van nature ligt. Als con­sul­tant fungeer je bij klanten sowieso al vaak als een soort praat­paal. Maar ook bin­nen AT Osborne had ik alti­jd al veel gesprekken met collega’s, over aller­lei onder­w­er­pen. Daar kon ik toen niet zoveel mee, maar nu wel.” Car­olien neemt haar neven­func­tie serieus en behaalde daarom het cer­ti­fi­caat ‘Vertrouwensper­soon ongewen­ste omgangsvor­men’ van de Lan­delijke Verenig­ing van Vertrouwensper­so­n­en. “Ik vind het goed dat AT Osborne op deze manier werkt aan een veilige omgev­ing voor alle collega’s. Het stim­uleert de bewust­word­ing ron­dom het onder­w­erp en zal denk ik veel ongewen­ste sit­u­aties voorkomen. Maar als die zich toch voor­doen, en collega’s benaderen mij omdat ze behoefte hebben aan onder­s­te­un­ing, dan ben ik er voor ze.”