Kamp C, het Provinciaal Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in de Bouw, heeft Kamp Circulair aangeduid als bouwconsortium voor de bouw van een circulair bedrijfsgebouw. Het consortium, met bouwbedrijf Beneens uit Olen als trekker, zal het eerste volledig circulaire bedrijfsgebouw in Vlaanderen bouwen.
Afbeelding: schetsontwerp eerste circulaire bedrijfsgebouw Vlaanderen
Met het nieuwe gebouw, dat de naam ’t Centrum krijgt, wil Kamp C het principe van circulair bouwen in Vlaanderen introduceren. Dat houdt onder meer in dat het gebouw en de bouwmaterialen hergebruikt kunnen worden. Ook voor de aanbesteding werd er geopteerd voor een circulaire aanpak.
Circulair aanbesteden
“In plaats van gedetailleerd uit te schrijven hoe het gebouw er zou moeten uitzien en welke materialen en technieken daarvoor gebruikt moesten worden, kozen we voor een functioneel programma”, zegt Kamp C-voorzitter Kathleen Helsen. “We hebben de kandidaten vooral verteld wat Kamp C wil kunnen doen met het nieuwe gebouw. We hebben slechts enkele minimumeisen, zoals een optimaal (her)gebruik van gebouw en componenten, uitgeschreven zonder te zeggen hoe alles precies moet gebeuren. De kandidaten konden dat onderdeel dus zelf invullen.”
Ook prijs was geen factor, want vooraf werd al aangegeven wat het budget is: 1 miljoen euro investeringsbudget en een operationeel budget van 1 miljoen euro, verdeeld over de looptijd van de opdracht. Die loopt voor een periode van 20 jaar, waardoor het winnende consortium niet enkel instaat voor het ontwerp, maar ook het toekomstig onderhoud en de energievoorziening.
Kamp Circulair
Het officiële aanbestedingsproces startte in november 2018. Zeven consortia schreven zich in voor de selectiefase. Uiteindelijk werden drie consortia gekozen voor de tweede fase. Hun voorstellen werden uiteindelijk op drie criteria beoordeeld: het schetsontwerp en inpassing in de omgeving, de mate van circulariteit en het plan van aanpak. Volgens het beoordelingsteam scoorde consortium Kamp Circulair het hoogst op de criteria.
Kamp Circulair heeft aannemer Beneens uit Olen als trekker. Verder maken TEN, Streng-th, Muurtuin, West Architectuur, Tenerga en VITO deel uit van het team. Hun ontwerp gaat uit van een gridstructuur, waarbij twee vaste kernen worden gebruikt. Daarin zitten de trappen, liften en sanitaire blokken. Alles rond die kernen is flexibel en makkelijk aanpasbaar. Wat de ene dag een kantoor is, kan zo de andere dag een open ontmoetingsruimte worden.
Het hele gebouw is bovendien demontabel. Als er na 20 jaar aanpassingen nodig zijn aan het gebouw, kunnen alle elementen eenvoudig gedemonteerd worden en elders opgebouwd. Verder worden er duurzame en herbruikbare materialen gebruikt en is het gebouw een expo voor circulair bouwen.
Wat betekent circulaire economie voor Fanauw
Al langere tijd is duurzaamheid een persoonlijk aandachtsgebied. In steeds grotere mate lukt het mij betrokken te zijn bij duurzame opdrachten, of bij opdrachten waar duurzaamheid een belangrijke rol speelt. De laatste paar jaar speelt de circulaire economie, en vooral het circulair bouwen, een steeds grotere rol in het duurzaamheidsvraagstuk. Ik heb het geluk dat ik bij meerdere projecten betrokken ben, waar circulariteit als centrale doelstelling wordt gezien, bijvoorbeeld:Het eerste circulaire gebouw van België voor Kamp C in Vlaanderen. Ik vind het in dit project mooi om te zien dat de winnende inschrijving zelf ook investeert om het circulaire gebouw groter te maken en zelf deels te exploiteren.
Een circulaire, gasloze school. Dit project is in voorbereiding en binnenkort komt er een marktconsultatie. Het is hoopgevend om te zien dat zowel gemeente als schoolbestuur vierkant achter het circulaire gedachtegoed staan, ook als dit leidt tot innovatieve stappen en nieuwe uitgangspunten.
Betrokkenheid AT Lawyers en AT Osborne
Als onderdeel van het consortium ATP (met Alba Concepts, Turn Too en PLEKvoor) adviseerde Fanauw Hoppe juridisch en strategisch over de aanbestedingsstrategie en -stukken. Hij heeft de DBM-contracten opgesteld en vorm gegeven. Voor specifieke lokale context heeft hij samengewerkt met AT Osborne België en GSJ Advocaten in Antwerpen.
Waarom zou volgens Fanauw iedereen met circulariteit bezig moeten zijn?
De tijd van praten en beschouwen is voorbij. We gaan het nu gewoon doen! In het Urgenda-arrest is het mooi verwoord, waarbij ik het breder zie dan alleen CO2-reductie, maar juist ook circulair: “er is sprake van een reële dreiging van een gevaarlijke klimaatverandering, waardoor er een ernstig risico bestaat dat de huidige generatie ingezetenen zal worden geconfronteerd met verlies van leven en/of verstoring van het gezinsleven.”Ik vond het daarbij mooi om te lezen dat de Hoge Raad de verantwoordelijkheid breed ziet: ieder is verantwoordelijk het zijne te doen. Deelveroorzaking maakt ook deelverantwoordelijk. En ten slotte is duidelijk dat iedere bijdrage telt: iedere reductie van de uitstoot van broeikasgassen heeft een positief effect op het tegengaan van een gevaarlijke klimaatverandering. Geen enkele reductie is verwaarloosbaar.
Wil je ook meer doen met circulariteit? Fanauw geeft 3 gouden tips:
- Durf de markt uit te dagen. Bijvoorbeeld door aan te besteden op ambitie. Voor circulaire projecten en circulaire opdrachtgevers, zijn er genoeg innovatieve partijen bereid inspanningen te leveren.
- De vruchten pluk je pas echt goed met langdurige samenwerking. Dus:
- integreer in de opdracht de verschillende fases: ontwerp, realisatie, maar ook onderhoud en waar mogelijk energielevering;
- als er meerdere opdrachten aankomen, selecteer dan één of enkele partijen in een raamovereenkomst/samenwerkingsovereenkomst. Dit zorgt voor gezamenlijk belang, groeipad, innovatie en continue verbetering
- Zet met elke uitvraag een stap richting meer circulair/duurzaam. Het went vanzelf, ook binnen de organisatie. Desnoods door circulariteit onderwerp van gesprek te maken in de aanbesteding of de contractfase.
Bonus tip: innovatie komt met vallen en opstaan. Blijf dus vooral opstaan, leren en opnieuw proberen!