Kamp C, het Provin­ci­aal Cen­trum voor Duurza­amheid en Inno­vatie in de Bouw, heeft Kamp Cir­cu­lair aange­duid als bouw­con­sor­tium voor de bouw van een cir­cu­lair bedri­jf­s­ge­bouw. Het con­sor­tium, met bouwbedri­jf Beneens uit Olen als trekker, zal het eerste volledig cir­cu­laire bedri­jf­s­ge­bouw in Vlaan­deren bouwen.

Afbeeld­ing: schet­son­twerp eerste cir­cu­laire bedri­jf­s­ge­bouw Vlaanderen 

Met het nieuwe gebouw, dat de naam ’t Cen­trum kri­jgt, wil Kamp C het principe van cir­cu­lair bouwen in Vlaan­deren intro­duc­eren. Dat houdt onder meer in dat het gebouw en de bouw­ma­te­ri­alen herge­bruikt kun­nen wor­den. Ook voor de aanbeste­d­ing werd er geopteerd voor een cir­cu­laire aanpak.

Circulair aanbesteden

“In plaats van gede­tailleerd uit te schri­jven hoe het gebouw er zou moeten uitzien en welke mate­ri­alen en tech­nieken daar­voor gebruikt moesten wor­den, kozen we voor een func­tion­eel pro­gram­ma”, zegt Kamp C‑voorzitter Kath­leen Helsen. “We hebben de kan­di­dat­en vooral verteld wat Kamp C wil kun­nen doen met het nieuwe gebouw. We hebben slechts enkele min­i­mumeisen, zoals een opti­maal (her)gebruik van gebouw en com­po­nen­ten, uit­geschreven zon­der te zeggen hoe alles pre­cies moet gebeuren. De kan­di­dat­en kon­den dat onderdeel dus zelf invullen.”

Ook pri­js was geen fac­tor, want vooraf werd al aangegeven wat het bud­get is: 1 miljoen euro invester­ings­bud­get en een oper­a­tion­eel bud­get van 1 miljoen euro, verdeeld over de loop­ti­jd van de opdracht. Die loopt voor een peri­ode van 20 jaar, waar­door het win­nende con­sor­tium niet enkel instaat voor het ontwerp, maar ook het toekom­stig onder­houd en de energievoorziening.

Kamp Circulair

Het offi­ciële aanbeste­d­ing­spro­ces startte in novem­ber 2018. Zeven con­sor­tia schreven zich in voor de selec­tiefase. Uitein­delijk wer­den drie con­sor­tia gekozen voor de tweede fase. Hun voorstellen wer­den uitein­delijk op drie cri­te­ria beo­ordeeld: het schet­son­twerp en inpass­ing in de omgev­ing, de mate van cir­cu­lar­iteit en het plan van aan­pak. Vol­gens het beo­ordel­ing­steam sco­orde con­sor­tium Kamp Cir­cu­lair het hoogst op de criteria.

Kamp Cir­cu­lair heeft aan­nemer Beneens uit Olen als trekker. Verder mak­en TEN, Streng-th, Muur­tu­in, West Archi­tec­tu­ur, Ten­er­ga en VITO deel uit van het team. Hun ontwerp gaat uit van een grid­struc­tu­ur, waar­bij twee vaste ker­nen wor­den gebruikt. Daarin zit­ten de trap­pen, liften en san­i­taire blokken. Alles rond die ker­nen is flex­i­bel en makke­lijk aan­pas­baar. Wat de ene dag een kan­toor is, kan zo de andere dag een open ont­moet­ingsruimte worden.

Het hele gebouw is boven­di­en demontabel. Als er na 20 jaar aan­passin­gen nodig zijn aan het gebouw, kun­nen alle ele­menten een­voudig gede­mon­teerd wor­den en elders opge­bouwd. Verder wor­den er duurzame en her­bruik­bare mate­ri­alen gebruikt en is het gebouw een expo voor cir­cu­lair bouwen.

Wat betekent cir­cu­laire economie voor Fanauw
Al lan­gere tijd is duurza­amheid een per­soon­lijk aan­dachts­ge­bied. In steeds grotere mate lukt het mij betrokken te zijn bij duurzame opdracht­en, of bij opdracht­en waar duurza­amheid een belan­grijke rol speelt. De laat­ste paar jaar speelt de cir­cu­laire economie, en vooral het cir­cu­lair bouwen, een steeds grotere rol in het duurza­amhei­dsvraagstuk. Ik heb het geluk dat ik bij meerdere pro­jecten betrokken ben, waar cir­cu­lar­iteit als cen­trale doel­stelling wordt gezien, bijvoorbeeld:

Het eerste cir­cu­laire gebouw van Bel­gië voor Kamp C in Vlaan­deren. Ik vind het in dit project mooi om te zien dat de win­nende inschri­jv­ing zelf ook investeert om het cir­cu­laire gebouw grot­er te mak­en en zelf deels te exploiteren.

Een cir­cu­laire, gasloze school. Dit project is in voor­berei­d­ing en bin­nenko­rt komt er een mark­t­con­sul­tatie. Het is hoopgevend om te zien dat zow­el gemeente als schoolbestu­ur vierkant achter het cir­cu­laire gedachte­goed staan, ook als dit lei­dt tot inno­vatieve stap­pen en nieuwe uitgangspunten.

Betrokkenheid AT Lawyers en AT Osborne

Als onderdeel van het con­sor­tium ATP (met Alba Con­cepts, Turn Too en PLEKvoor) adviseerde Fanauw Hoppe juridisch en strate­gisch over de aanbeste­d­ingsstrate­gie en ‑stukken. Hij heeft de DBM-con­­tracten opgesteld en vorm gegeven. Voor spec­i­fieke lokale con­text heeft hij samengew­erkt met AT Osborne Bel­gië en GSJ Advo­cat­en in Antwerpen.

Waarom zou vol­gens Fanauw iedereen met cir­cu­lar­iteit bezig moeten zijn?
De tijd van prat­en en beschouwen is voor­bij. We gaan het nu gewoon doen! In het Urgen­­da-arrest is het mooi ver­wo­ord, waar­bij ik het bred­er zie dan alleen CO2-reduc­tie, maar juist ook cir­cu­lair: “er is sprake van een reële dreig­ing van een gevaar­lijke kli­maatveran­der­ing, waar­door er een ern­stig risi­co bestaat dat de huidi­ge gen­er­atie ingezete­nen zal wor­den gecon­fron­teerd met ver­lies van lev­en en/of ver­stor­ing van het gezinsleven.”

Ik vond het daar­bij mooi om te lezen dat de Hoge Raad de ver­ant­wo­ordelijkheid breed ziet: ieder is ver­ant­wo­ordelijk het zijne te doen. Deelveroorza­k­ing maakt ook deelver­ant­wo­ordelijk. En ten slotte is duidelijk dat iedere bij­drage telt: iedere reduc­tie van de uit­stoot van broeikas­gassen heeft een posi­tief effect op het tegen­gaan van een gevaar­lijke kli­maatveran­der­ing. Geen enkele reduc­tie is verwaarloosbaar.

Wil je ook meer doen met circulariteit? Fanauw geeft 3 gouden tips:

1. Durf de markt uit te dagen. Bijvoor­beeld door aan te best­e­den op ambitie. Voor cir­cu­laire pro­jecten en cir­cu­laire opdracht­gev­ers, zijn er genoeg inno­vatieve par­ti­jen bereid inspan­nin­gen te leveren.
2. De vrucht­en pluk je pas echt goed met lang­durige samen­werk­ing. Dus: 
   • inte­greer in de opdracht de ver­schil­lende fas­es: ontwerp, real­isatie, maar ook onder­houd en waar mogelijk energielevering;
   • als er meerdere opdracht­en aankomen, selecteer dan één of enkele par­ti­jen in een raamovereenkomst/samenwerkingsovereenkomst. Dit zorgt voor geza­men­lijk belang, groeipad, inno­vatie en con­tin­ue verbetering
3. Zet met elke uitvraag een stap richt­ing meer circulair/duurzaam. Het went vanzelf, ook bin­nen de organ­isatie. Desnoods door cir­cu­lar­iteit onder­w­erp van gesprek te mak­en in de aanbeste­d­ing of de contractfase.

Bonus tip: inno­vatie komt met vallen en opstaan. Bli­jf dus vooral opstaan, leren en opnieuw proberen!