Grootste investering ooit voor Hoogheemraadschap van Rijnland

Inhoudelijk vakmanschap en maatschappelijke meerwaarde

2023 was een spannend jaar voor het Hoogheemraadschap van Rijnland. Uitgerekend direct na het aantreden van een nieuw bestuur moest gestemd worden over de grootste investering ooit in dit waterschap: het uitbreiden en vernieuwen van afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Haarlem Waarderpolder. Wat waren de grootste uitdagingen bij dit proces? Welke rol speelde AT Osborne hierin en tot welk resultaat hebben die inspanningen geleid?

Managing consultant Pelle de Wit werkt sinds 2010 bij AT Osborne en heeft als project- en programmamanager ervaring bij uiteenlopende opdrachtgevers. Momenteel is Pelle als programmamanager de spin in het web bij het grootscheepse project AWZI (Afvalwaterzuiveringsinstallatie) Haarlem Waarderpolder – Hoogheemraadschap van Rijnland.

Uitbreiden en vernieuwen van deze afvalwaterzuiveringsinstallatie

Het Hoogheemraadschap van Rijnland telt in totaal negentien afvalwaterzuiveringsinstallaties. AWZI Haarlem Waarderpolder – een van de grootste zuiveringen van dit waterschap – zuivert en transporteert afvalwater van zo’n 224.000 huishoudens en bedrijven uit Haarlem, Spaarndam, Bloemendaal, Zandvoort en Aerdenhout. Tot 2031 werkt Rijnland aan het uitbreiden en vernieuwen van deze afvalwaterzuiveringsinstallatie.

“Rijnland heeft in 2020 het voorbereidingsbesluit genomen en de studiefase gestart voor dit project”, vertelt Pelle. “Wij hebben vanuit AT Osborne destijds een review uitgevoerd om vast te stellen hoe het project ervoor stond. In 2022 ben ik benaderd om invulling te geven aan de rol van projectmanager. Als integraal programmamanager stuur ik het hele programma aan, dat bestaat uit meerdere deelprojecten en subteams.”

“Er zijn steeds meer mogelijkheden om afvalwater duurzaam en circulair te zuiveren. Daarnaast worden er steeds strengere eisen gesteld aan de kwaliteit van het water dat geloosd mag worden. Dat vraagt om nieuwe technologieën.”

Groter dan ooit

Er zijn meerdere aanleidingen voor dit project. De bestaande zuivering is aan het einde van de levensduur en te klein geworden vanwege de bevolkingsgroei. Ook heeft Rijnland besloten het slib van meerdere zuiveringen in Haarlem centraal te vergisten en hiermee groengas te producten. “Er zijn steeds meer mogelijkheden om afvalwater duurzaam en circulair te zuiveren. Daarnaast worden er steeds strengere eisen gesteld aan de kwaliteit van het water dat geloosd mag worden. Dat vraagt om nieuwe technologieën die helpen, bijvoorbeeld, het stikstofgehalte omlaag te brengen, emissies van broeikasgassen te beperken (tijdens het zuiveringsproces) en in de toekomst ook medicijnresten uit het afvalwater te halen.”

De belangrijkste uitdagingen bij dit project zijn volgens Pelle de omvang en complexiteit van en het draagvlak voor dit unieke project. “De schaal is voor Rijnland groter dan ze ooit hebben meegemaakt, een project van meer dan 300 miljoen euro. Bovendien zijn de technologieën die nodig zijn voor de (duurzame) doelstellingen relatief nieuw en nog onbekend binnen de organisatie. Binnen zo’n waterschap is de grote vraag dan natuurlijk: hoe vertalen we onze lange termijndoelstellingen naar een concreet project, dat ook echt gerealiseerd en onderhouden kan worden? Oftewel, hoe pakken we dit aan?

Draagvlak en vertrouwen

AT Osborne en Pelle de Wit zelf hebben veel ervaring met grote, complexe projecten. “Toch is het wel echt maatwerk”, benadrukt Pelle, die in 2023 voor dit project binnen Rijnland ook werd ondersteund door AT Osborne collega’s Anne Schols en Lotte Beerepoot. “De uitdaging was ook om na een soms moeizame aanloop in de organisatie van Rijnland draagvlak en vertrouwen te creëren. Om ervoor te zorgen dat mensen (h)erkennen dat de doelstellingen voor de lange termijn zijn vertaald in een concrete projectaanpak. Een professionele aanpak, die het vertrouwen geeft dat de organisatie een project van deze omvang aankan. Die ervoor zorgt dat het waterschap zegt: we gaan onze grootste investering ooit doen en we hebben er vertrouwen in dat ook te kunnen waarmaken. We gaan ervoor! En daar zijn we in nauwe samenwerking met een groot deel van de Rijnlandse organisatie in geslaagd! Uitgerekend in hele spannende, politieke tijden.”

De Waterschapsverkiezingen in maart 2023 leidden tot veel nieuwe leden in het Algemeen Bestuur van Rijnland en er moest een nieuwe coalitie gevormd worden. “Een van de eerste beslissingen die vervolgens genomen moest worden was: stellen we de scope van ons grootste project ooit vast? Gaan we 300 miljoen investeren in een innovatieve zuivering? Dat antwoord was kraakhelder, en niet eens met een meerderheid van de stemmen, maar het Algemeen Bestuur stemde zelfs unaniem voor dit plan!  In het projectteam waren we er natuurlijk heel trots op dat het harde werk en de nauwe samenwerking met de directie en het bestuur dit resultaat opleverde.”

Vaststelling van het voorkeursalternatief

Deze vaststelling van het voorkeursalternatief was feitelijk gezien het grootste succes van vorig jaar, een absolute mijlpaal. Maar het is niet zo dat Pelle vervolgens helemaal in extase was. De grootste voldoening voelt hij op andere momenten. “Ik ben gefascineerd door dit werk, voor mij zit de voldoening vaak meer in het proces. Wanneer er een team staat dat begrijpt wat ervoor nodig is om met elkaar het gewenste resultaat te halen, wanneer je de juiste partners aan boord hebt weten te halen. Zo’n project samen vormgeven, dat is de echte kick. En dat kan ik ineens voelen op bijvoorbeeld een woensdagochtend, tijdens ‘zomaar’ een projectteamoverleg. Dat ik ineens besef: kijk eens waar we nu staan ten opzichte van drie maanden geleden.”

De kunst die Pelle verstaat als programmamanager is het bewaren van rust en overzicht om verschillende werelden te verbinden. “Bij dergelijke projecten is het belangrijk om enerzijds te begrijpen wat op bestuurlijk niveau en in de ambtelijke top nodig is om hun belangen te dienen en een zorgvuldige besluitvorming te bevorderen. Aan de andere kant kan ik in mijn rol op praktisch niveau handen en voeten geven aan het project en een team inrichten dat zorgt voor de samenwerking met marktpartijen. Dat betekent de juiste ingenieursbureaus aan boord halen en de onderlinge samenwerking opbouwen en inrichten. Alleen een verhaal over ambities is niet genoeg. Het is zaak dat verhaal echt te ‘laden’ met deskundige partijen die het plan daadwerkelijk kunnen helpen realiseren. Op die manier verbinden we die werelden met elkaar geven we concreet handen en voeten aan de strategische doelstellingen. Daar hebben wij Rijnland een stap verder geholpen.”

Inhoudelijk vakmanschap en onze maatschappelijke meerwaarde

Nu de studiefase is afgerond en de scope, planning en de raming zijn vastgesteld, is de ontwerpfase van start gegaan. “Op dit moment, voorjaar 2024, ronden we het aanbestedingstraject voor de aannemers af, dat gericht is op samenwerkingsgerichte contractvormen. Naar verwachting kunnen we binnenkort twee goed gekwalificeerde partijen aan boord halen voor het vervolg van dit project. Na afronding van het Voorlopig Ontwerp volgt later dit jaar opnieuw een belangrijk besluitvormingstraject om het uitvoeringskrediet aan te vragen. In 2025 willen we echt beginnen met bouwen. In dit project komt veel samen waar AT Osborne voor staat: het organiseren van grote en complexe opgaven, met een duurzaamheidscomponent. Ons inhoudelijk vakmanschap en onze maatschappelijke meerwaarde komen heel mooi terug in dit project. En dat maakt het ook gewoon heel leuk om eraan te werken.”

“Goed projectmanagement onontbeerlijk”

Simone Boogaard, directeur Water van Hoogheemraadschap: “Dit is ons grootste project in het bijna achthonderdjarig bestaan van Rijnland. Zoiets betekent veel voor bestuur en organisatie. Goed projectmanagement is dan onontbeerlijk. Ik ben heel enthousiast over de inzet en capaciteit van Pelle. Met z’n ervaring en rust heeft hij al mooie mijlpalen voor dit project bereikt.”