CO2-reductie, energietransitie, circulaire economie, klimaatadaptatie: belangrijke thema’s voor het tegengaan van klimaatverandering. Wij pleiten ervoor biodiversiteit tenminste eenzelfde topprioriteit te geven met doelstellingen, beleid en een transitiepad. In de woorden van John Rockström: het verlies aan biodiversiteit en natuur moet NU stoppen.

Kommer en kwel

Helaas beginnen dit soort artikelen en oproepen vaak met het slechte nieuws. Die confrontatie is nodig, maar wij gaan ook in op een handelingsperspectief. Maar eerst:

• We zitten momenteel in de zesde massa-extinctie van plant- en diersoorten in de geschiedenis van onze aarde.
• Nederland doet het hierbij uitzonderlijk slecht op het gebied van biodiversiteitsbehoud. In vergelijking tot Europa staat ons land onderaan het lijstje. Naar schatting is in Nederland nog 15% over van de oorspronkelijke biodiversiteit.
• Globaal verdwijnt meer dan 90% van de biodiversiteit door de extractie en het verwerken van natuurlijke grondstoffen. De voornaamste oorzaak van deze massa-extinctie is hierdoor onze eigen (voedsel)consumptie, afval en vervuiling. Deze “take-make-waste” economie heeft ervoor gezorgd dat wij als Nederlanders 6,2x ons eigen land nodig hebben om in onze behoefte te voorzien.

Belang van biodiversiteit

Je kunt je afvragen: is er een reden nodig om flora- en faunasoorten en natuur in het algemeen te behouden voor de toekomst? Anders dan het herstellen en beperken van de schadelijke gevolgen van onze menselijke invloed?

Maar redenen zijn er genoeg. We zijn afhankelijk van biodiversiteit. We hebben het nodig om te overleven en voor onze gezondheid, maar ook voor onze economie. De helft van het BNP is afhankelijk van gezonde ecosystemen, waar biodiversiteit aan ten grondslag ligt.

Oorzaken van verlies aan biodiversiteit in Europa (Globio, BPL)

Van aandachtspunt naar topprioriteit

Mondiale- en rijksdoelstellingen omtrent biodiversiteit zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. Zo zijn er internationale richtlijnen zoals het Biodiversiteitsverdrag (CBD), de Millennium Development Goals (MDG’s) en het beleid van de Europese Unie. Maar ook op nationaal niveau is er gewerkt aan richtlijnen met de Rijksnatuurvisie, de Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal en de Natuurambitie Grote Wateren. Het probleem is dat deze statuten niet of beperkt zijn vertaald in concreet beleid of transitiepaden. Dat moet en kan beter. Als de kritieke toestand de mate van urgentie mag bepalen, zijn we genoodzaakt radicaler te handelen. Bodem en natuur moeten daarom bepalend worden bij gebiedsinrichting en ontwikkeling. En er is ruimte nodig voor herstel, ook binnen Nederland.

Dat betekent inderdaad nog meer ambities in de toch al volle agenda. En weer een transitiepad en beslag op de beperkte openbare ruimte. Maar als Rome niet in één dag gebouwd is, waarom zou dat voor een biodivers Nederland wel moeten gelden?

Om een voorbeeld te geven: Bodemdiversiteit zorgt voor een gezonde voedingsbodem voor de gewassen die we erop verbouwen. Zonder de verscheidenheid aan organismen, zouden de planten onvoldoende groeien en de oogst drastisch verminderen. Echter gebruiken we veel pesticiden en geven weinig terug aan de natuur, wat er voor zorgt dat de kwaliteit van onze bodem sterk degradeert. Het teruggeven aan de natuur is essentieel om een gezonde balans te houden en biodiversiteit te stimuleren.

Dit artikel is geschreven door Thijs Jannes en Fanauw Hoppe. In een volgend artikel staan zij stil bij de rol die de circulaire economie kan spelen bij het bevorderen van biodiversiteit.

Meer lezen

• https://www.overshootday.org/how-many-earths-or-countries-do-we-need/
• http://www3.weforum.org/docs/WEF_New_Nature_Economy_Report_2020.pdf

Duurzame leefomgeving

Een duurzame leefomgeving is één van de focusgebieden van AT Osborne. Onze samenleving gebruikt meer van de aarde dan onze planeet aankan. De gevolgen daarvan zijn steeds duidelijker merkbaar. De temperatuur stijgt, extreme droogte en wateroverlast wisselen elkaar af, fossiele energiebronnen raken uitgeput. Als wij onze omgeving ook in de toekomst leefbaar willen houden, is er slechts één conclusie mogelijk: het moet anders.