Omgevingsvisie Zwolle: samenhang tussen groei, groen en duurzaamheid

In september dit jaar stelde de gemeenteraad van Zwolle de nieuwe Omgevingsvisie vast. De Hanzestad tussen IJssel en Vecht is erin geslaagd om samenhangende keuzes te maken voor de groei van het aantal inwoners, het behoud van het groene buitengebied, klimaatadaptatie en diverse andere onderwerpen. AT Osborne was verantwoordelijk voor het ontwikkelproces.

De nieuwe Omgevingsvisie vormt een ruimtelijke uitwerking van de Omgevingsvisie uit 2017. Het geeft antwoord op de veelheid aan opgaven waarmee de gemeente zich geconfronteerd ziet. Zwolle kent een aanzienlijk woningtekort en voorziet een stevige groei van het aantal inwoners. Daarnaast heeft de gemeente in de IJsseldelta op verschillende manieren te maken met de gevolgen van klimaatverandering. Tegelijkertijd is er de wens om het landelijke buitengebied te behouden, mede met het oog op recreatiemogelijkheden, klimaatadaptatie en biodiversiteit.

Minder auto’s, meer parken

Zwolle maakt duidelijke keuzes. Bijvoorbeeld voor bouwen binnen de bestaande stad, in lijn met de uitgangspunten van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Een keuze met in het verlengde meer stedelijke opgaven. Er komen immers meer mensen binnen de stad te wonen, waardoor er meer voorzieningen nodig zijn en ook het aantal banen zal toenemen. Dat is alleen mogelijk als er ruim baan is voor een gebiedsgerichte mobiliteitstransitie en een goede bereikbaarheid. Met de Omgevingsvisie kiest Zwolle daarom voor minder auto’s op straat, meer OV en meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Een ander voorbeeld is de aandacht voor de verhouding tussen intensievere bebouwing in de stad en de daardoor toenemende behoefte aan leefbaarheid. Ook daar heeft Zwolle een heldere visie op: er komen meer parken met een divers karakter en een variatie aan gebruiksmogelijkheden. Een andere keuze is de vaststelling van de maximale bouwhoogte, in een heldere Hoogbouwvisie. Hoger dan De Peperbus, de hoogste kerktoren, mag er niet meer gebouwd worden. Zo wordt de Zwolse maat gerespecteerd, en blijven de zichtlijnen van de stad in tact.

Gebieden aanwijzen en uitsluiten

Uiteraard staat ook in Zwolle de energietransitie hoog op de agenda. De nieuwe Omgevingsvisie legt hiervoor een fundament in de vorm van wederom heldere en concrete keuzes. Voor windmolens is bepaald welk gebied nog ruimte biedt, en overige gebieden zijn daarvan uitgesloten. Dat laatste geldt ook voor zonne-energie. Voor locaties waar het eventueel wel kan, formuleert de Omgevingsvisie duidelijke criteria.

Met al deze keuzes voor duurzame verstedelijking lijkt Zwolle het beste van meerdere werelden te combineren. Hoe is dat mogelijk? “Een kwestie van goed nadenken, een gebiedsgerichte benadering en meerdere opgaven combineren”, antwoordt Joost Rengers. Hij gaf, ingehuurd vanuit AT Osborne, dagelijks leiding aan het proces. Daarbij was hij actief in drie arena’s: politiek-bestuurlijk, inhoudelijk en op het gebied van participatie. Wat het eerste spoor betrof, nam hij het College van Burgemeester en Wethouders, de gemeenteraad en de raadswerkgroep Omgevingswet mee in de ontwikkeling van de visie. “In de aanpak is het belangrijk om de specifieke stappen in het proces vast te stellen en ervoor te zorgen dat op de juiste momenten keuzes worden gemaakt.”

Tempo, draagvlak en inhoud

Een kwaliteit die AT Osborne meebrengt bij dit soort trajecten is het vermogen tot verbinding; tussen de mensen die binnen de gemeentelijke organisatie een rol spelen in het proces maar ook met de vele partijen daarbuiten, zoals omringende gemeenten, het waterschap, het georganiseerde bedrijfsleven, belangengroeperingen en individuele burgers. Joost: “Daarnaast kunnen wij dankzij onze enorme hoeveelheid ervaring en expertise ook schakelen op de inhoud. We stellen de juiste vragen om tot de juiste keuzes en oplossingen te komen. We hebben verstand van zaken en kunnen daarom tempo, draagvlak en inhoud combineren. Een dergelijke veelzijdigheid helpt enorm om een proces als dit tot een goed einde te brengen.”

Nu de Omgevingsvisie is vastgesteld, blijft AT Osborne aan boord voor diverse vervolgstappen. Onder meer voor de beantwoording van de vraag wat de verwezenlijking van de keuzes betekent voor de gemeentelijke organisatie. Ook ondersteunt AT Osborne de gemeente bij de ontwikkeling van de regionale verstedelijkingsstrategie.

Kijk wat AT Osborne nog meer doet op het gebied van duurzaamheid.